Izwi rokuti "zivo" (co-ruzivo) kusvika panguva ino yemazuva ano ekugadzirwa kwemafilosofi, anthropology, psychology nedzimwe nzvimbo dzeruzivo rwehutungamiri hwevanhu uye hutungamiri rwezvisikwa zvinogona kunzwisiswa sepamusoro-soro hwekufungisisa kwepfungwa nekubatana kwemaitiro. Vamwe vasina maitiro anthropocentrists vanofunga kuti iyi yehutano inogona kuitika chete kune vamiririri vevanhu. Munguva iyi, masayendisiti avo vanozivikanwa zvikuru nesayenzi yepanyama havangazotanga kutaura saizvozvo.
Mune fomu yakawanda kwazvo, kubva ku systemic-pragmatic point of view, pfungwa ndeyekusanganiswa kwekusingaperi kwekunzwa, manzwiro uye mifananidzo yemafungiro inooneka pamberi peziso remukati rehurukuro yaanoziva uye kugadzirira kushanda kwake kwekubatsira uye mupfungwa.
Zvinhu zvekuziva zvinodzidzwa mune zvimwe zvikamu zvepfungwa, pamwe chete mune mamwe mazano evo ruzivo.
Properties of consciousness in psychology
Tinokwanisa kusiyanisa zvinhu zvakasiyana-siyana zvepfungwa zvekuziva kwevanhu:
- Kuziva kwomunhu (sechidzidzo chinoziva) kunonyanya kusiyanisa basa racho, kunyanya kune zvose zvakagadziriswa nemashoko chaiwo ezviri mukati memamiriro ezvinhu panguva yekuita. Muzviitiko zvakawanda, zvinogona kutaurwa kuti nyaya yacho ine chinangwa chairo uye vechirangaridzo yakagadzirwa nemabasa ekuzadzisa chinangwa.
- Kuziva kwechinhu ichi chinangwa chakanaka, ndiko kuti, kutarisa kune vamwe (kwete chaicho chinhu chezvinhu zvenyika, kwete chaiyo chaiyo). Kuziva nguva dzose kuziva (kana kuziva, uye panguva yekukurukura neimwe nyaya kana boka, kunyange kubvumirana) chero chinhu chipi nechipi kana pfungwa.
- Kuziva kunoratidzirwa nekufungisisa nguva dzose, kureva kuti, nyaya yacho ine chirongwa chekuzviona kwakapfuurira. Nyaya iyi inogona kuziva nezvehupo chaihwo hwekuziva nekuzivikanwa.
- Kuchengetedza kunonyanya kushingaira uye kukoshesa unhu (kunyanya, pakati peEurope). Ichokwadi, kusvikira panguva ino kukura kwezivo pamusoro pemurume hakuna urove, husina hanya uye hwakadzikama, zvingava zvisina maturo kufunga kuti kuziva nguva dzose kunokurudzira.
Iyi fungiro isinganzwisisiki kubva pakati pezana remakore rapfuura. Zvisinei, zvinogona kunge zvichitaurirana kuti nyaya chaiye munyika yedu nguva dzose inoshingairira chinangwa (kunyange kana chinangwa chirikushaikwa kwechinangwa), zvinosungirirwa nechisungo ichi kune muviri wakakwana hupenyu.
Pakati pezvimwe zvinhu zvinokosha zvekuziva zvinogona kuonekwa zvakadai sokuti: kutendeseka, kurega, chimiro, kusarura, simba, kusiyanisa, zvakasiyana uye zvakasiyana. Nenzira yakawanda, inofanira kunzwisiswa kuti kunyange zvazvo pfungwa dzichiuya munyika yedu bedzi muhupenyu hwechokwadi hwekufunga, inotumirwa kune imwe nzvimbo yezvakanaka, sezvo mifananidzo, manzwiro uye zvinorehwa hazvigoni kuonekwa sezvinhu zvezvinhu.