Mazuva ano inozivikanwa kuti yakanga iri maitiro matatu ekucherechedza manzwiro ayo aiva danho rokutanga mumugwagwa wekucherechedza. Icho chiri nyore uye chinonyanya kufambidzana, tichifungisisa chikonzero chekubatana kwevanhu nenyika yakapoteredza.
Kunyatsoziva uye maitiro ekunzwisisa kugona
Sensual cognition inosanganisira kuziva nyika nerubatsiro rwemashoko: kunzwa, kunhuwa, kubata, kuona, kuvira. Iyi zivo ndiyo inonyanya kukosha kwezivo ipi zvayo. Usakanganwa kuti pane nguva dzose musiyano pakati pezviratidziro uye chimiro chemuviri, chisingagoni kuchengetwa.
Chinhu chine ruzivo nguva dzose chakapfuma kupfuura chirevo ichi kuratidza, sezvo zvisinei kuti zvakakura zvakadini, hazvikwanisi kugamuchira mativi ose. Nzira zvitatu dzekucherechedza kunzwisisika dzinozivikanwa: manzwiro, maonero , kumira.
Maitiro makuru ekucherechedza kunzwisisika: manzwiro
Kunzwa ndiyo fomu yekutanga. Sezvo mutemo, inoratidza imwe chete iyo inogona kugadziriswa nemanzwi (chiedza, ruvara, kunhuwa, nezvimwewo). Kunzwa kunoita kuti iwe uwane zvishoma chete, asi kwete ruzivo rwakakwana (somuenzaniso, ruvara rweapuro harukwanisi kutongwa nekunhuhwira kwayo, kuravira, kutonhora, nezvimwewo).Zvisinei, kuburikidza nekunzwa, kuwirirana kunosimbiswa pakati pekuziva nyaya uye chinhu chinogoneka. Nokuda kwebasa rinoita rekuziva, chero manzwiro anopinda muuropi anoshandurwa kuva mufananidzo wekuona.
Pfungwa ndiyo inyanzvi yekucherechedza
Pfungwa ndeyekrete yakakwana-chimiro chemuviri chechinhu kana chinoshamisa. Munyika yanhasi, kwete kungonzwisisa chete kuburikidza nemanzwi, asiwo kunzwisisa kune rubatsiro rwezviridzwa (kuburikidza nemakroscope, telescope, nezvimwewo) zvinogoneka. Kuvonga kubudirira kweSayenzi uye teknolojia, maonero sezvo pfungwa yakawedzera.
Pfungwa ine unhu hunoshingaira uye inoratidza kufarira kwakasimba mune zvinhu zvechokwadi, izvo zvinoratidzwa muchido chekunzwisisa. Basa rehurukuro munyaya ino rinoratidzwa musangano yemamiriro ezvinhu iyo chinhu chinogona kudzidzwa zvakazara zvakakwana. Icho chirevo chinorara pamusana pekuunganidza kwezvinhu, nekuda kwekuti mune ramangwana zvinowanika sei kugadzira pfungwa kana nheyo yemhuri.
Maitiro ekunzwisisa kugona kwenyika: mumiririri
Zvinotendwa kuti zvinobva pamifananidzo yemweya iyo munhu anowedzera kuti chiyeuchidzo chake chine. Iko inokubvumira kuchengetedza uye kubereka iketani yemifananidzo kunyange pasina muenzaniso wekuenzanisira. Saka takaenda kune pfungwa yekumiririra.
Mumiririro ndiyo nzira yechitatu yekufunga kwekufunga uye inoratidzirwa pakuti inobereka chifananidzo chechinhu pachishandiswa chiitiko chekubatana nayo. Zvakakosha kuti izvi zviitike mukusavapo kwenyaya yacho pachayo. Mumiririri chiratidzo chakakwana chechokwadi chokuti munhu anogona kugara achibereka nekubatsirwa kwekuyeuka. Izvi zvinoreva kuti, kuziva kuti aporo inotarisa sei, munhu anogona kurangarira zviri nyore
Iko kunofanirwa kutakurwa mupfungwa kuti chiyeuchidzo chomunhu chinonyanya kusarura, saka kubva mazviri zvinhu izvozvi uye zvinhu zvinopera, pane izvo munhu asina kumuratidza, kana kuti zvaaifunga kuti hazvina kukosha. Chiyeuchidzo chiri pasi, uye mumwe munhu acharondedzera apulo sezvitsvuku uye zvinotapira, uye imwe seyo yakakura uye yakakura.
Kunyange panguva ino iri nyore kutevera kuonekwa kwezvinyorwa zvinowanikwa. Ndicho chikonzero, panguva ino, chirevo chekuziva kunouya kumagumo uye danho raro rakaoma-rational cognition - rinooneka. Zvisinei, usazvidza kukosha kwezvokutanga, matanho ekufungidzira - ndiwo maitiro ehupi ruzivo, pamwe navo anotanga ruzivo rwevanhu vose.